Eşanjör, iki farklı akışkanın birbirine karışmadan ısı transferi yapmasını sağlayan bir cihazdır. Genellikle ısı eşanjörü veya ısı değiştirici olarak da adlandırılır. Temel amacı, bir akışkandan diğerine ısı enerjisini aktarmaktır.
Eşanjörler; kombilerde, kazan sistemlerinde, klima cihazlarında, sanayi tesislerinde ve sıcak su üretiminde yaygın olarak kullanılır.
Eşanjör Ne İşe Yarar?
Eşanjörün görevi, ısıtma veya soğutma işlemini verimli bir şekilde gerçekleştirmektir. Örneğin bir kombide eşanjör, yanma sonucu oluşan ısıyı suya aktarır ve bu sayede sıcak su elde edilir.
Aynı şekilde bir sıcak su eşanjörü,
merkezi sistem
lerde ısı kaynağından gelen enerjiyi kullanım suyuna aktarır. Bu işlem sırasında iki sıvı birbirine karışmaz, sadece ısı geçişi gerçekleşir. Kısacası eşanjör,
enerji verimliliği
ni artıran ve ısı kaybını önleyen bir teknolojidir.
Eşanjör Çeşitleri
Kullanım alanına ve tasarımına göre birçok farklı ısı değiştirici tipi bulunmaktadır.
En yaygın eşanjör çeşitleri şunlardır:
Plakalı Eşanjör:
İnce metal plakalar arasından geçen iki akışkanın ısı alışverişi yaptığı, kompakt yapılı eşanjör tipidir. Ev tipi sistemlerde sıkça kullanılır.
Boru Tipi (Shell & Tube) Eşanjör:
İç içe geçmiş borular aracılığıyla ısı transferi sağlar. Sanayi tesislerinde ve büyük sistemlerde tercih edilir.
Hava Soğutmalı Eşanjör:
Sıvıdan havaya ısı aktarımı yapar. Soğutma kuleleri ve klima sistemlerinde yaygındır.
Yoğuşma Eşanjörü:
Özellikle yoğuşmalı kombilerde bulunur. Bacadan çıkan sıcak gazın içindeki gizli ısıyı geri kazanarak verimliliği artırır.
Bu çeşitler arasında seçim yaparken kullanım amacı, akışkan türü ve sistem kapasitesi dikkate alınmalıdır.
Eşanjörün Çalışma Prensibi Nedir?
Eşanjör çalışma prensibi, ısı transferine dayanır. Sıcak bir akışkan, eşanjörün bir tarafından geçerken; soğuk akışkan diğer tarafından geçer. Bu iki akışkan arasında metal yüzey aracılığıyla ısı geçişi olur. Ancak burada dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, akışkanların birbirine karışmamasıdır. Bu sayede hem ısı enerjisi etkin biçimde kullanılır hem de sistemin güvenliği korunur.
Eşanjör Seçerken Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
Bir sistem için uygun eşanjör seçimi, cihazın verimli ve uzun ömürlü çalışması açısından oldukça önemlidir. Seçim yaparken şu noktalara dikkat edilmelidir:
Akışkan türü (su, yağ, gaz vb.)
Giriş ve çıkış sıcaklıkları
Isı transfer kapasitesi
Basınç dayanımı
Bakım kolaylığı ve temizlik imkânı
Malzeme kalitesi (paslanmaz çelik, bakır, titanyum vb.)
Uygun eşanjör seçimi yapılmazsa, enerji kaybı artar ve sistem performansı düşer.
