Gerede Çayı Temiz Aksın Platformu'nun Bolu Gerede Karma Organize Sanayi Bölgesi (OSB)ve Deri OSB kaynaklı ağır çevresel kirliliğe karşı yaşam alanlarını ve ortak su varlıklarını korumak amacıyla, 4 Kasım 2024 tarihinde Bolu Valiliği ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü'ne açtığı davayı Bolu İdare Mahkemesi reddetti.
Gerede Çayı Temiz Aksın Platformu (GEÇTAP) karara tepki göstererek "Bu karar düzeltilene kadar mücadelemizden vazgeçmeyeceğiz" ifadelerine yer verdi.
Platformdan yapılan açıklamada, 20 Mayıs 2025 tarihli duruşma sonrası mahkemenin atık su deşarjının kontrol altına alınması ve yeterli sayıda arıtma tesisi kurulması yönündeki talebe ilişkin işlemi esastan reddettiğini belirterek "OSB’lerdeki faaliyetlerin çevreye zarar vermeyecek değerlere ulaşıncaya kadar durdurulması yönündeki talebimize dair işlemi ise incelemeksizin reddetmiştir. Akredite laboratuvarda yaptırdığımız analiz sonuçları mahkemeye sunulmuştur. Bu sonuçlar, Gerede Çayı’nda deşarj öncesi ve sonrası arasında dramatik bir kirlilik farkı olduğunu göstermektedir. Veriler, arıtma sistemlerinin ya çalışmadığını ya da tamamen yetersiz olduğunu açıkça göstermektedir" değerlendirmesini yaptı.
GEREDE ZEHİR TAŞIYOR
Mahkemenin bazı firmalara uygulanan idari para cezalarını “etkin mücadele” göstergesi saymasına tepki gösterilen açıklamada "Ancak hukuk soyutlukta değil, derenin suyunda, havanın kokusunda, toprağın sağlığında somutlaşmalıdır. Eğer cezalar verildiği halde Gerede Çayı hâlâ simsiyah akıyor, hâlâ zehir taşıyor ve hâlâ köylüler evlerinin camını açamıyorsa; ortada etkin bir çevre mücadelesinden söz edilemez" ifadelerine yer verildi. 2872 sayılı Çevre Kanunu’na dikkat çekilen açıklamada, özetle şu değerlendirme yapıldı:
“Kanunda 'yasaklara aykırı hareket eden veya kanunla belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen işletmelerin faaliyeti durdurulur' deniyor. Bu hüküm, idareye “önlem almama” gibi bir serbesti tanımadığı gibi çevreye yönelik sürekli ve ciddi ihlallerin tespiti halinde faaliyetin durdurulmasını emreder. Bu bir takdir meselesi değildir. Bu açık düzenlemeye aykırı olarak para cezaları verip ama faaliyeti durdurmayan idarenin bu tutumunun yeterli kabul edilmesi, üstelik keşif ve bilirkişi incelemesi bile yapmadan davanın reddi kararı verilmesi hukuken ve vicdanen kabul edilemezdir. Çevre hakkı bireysel değil, toplumsal bir kamu yararı meselesidir. Biz bu mücadelede bilimsel veriler sunduk. Kirliliği belgelerle ortaya koyduk. Bireysel başvurular yaptık. TBMM’ye soru önergeleri verdirdik. Bakanlıklardan valiliklere tüm makamlara ulaştık. Ve sonunda yargıya başvurduk. Eğer bunca çabaya rağmen Gerede Çayı hâlâ simsiyah akıyorsa, hâlâ kokuyorsa, hâlâ insanlar evlerine kapanmak zorunda kalıyorsa…birisi şu soruların cevaplarını versin istiyoruz: Bu kirliliği kim durduracak? Bu ülkede yaşam hakkı mı yok? Çevre hakkı mı yok? Biz bu Anayasal hükümleri nerede kullanacağız?
Bu kararı kabul etmiyoruz. Ankara Bölge İdare Mahkemesi’ne başvurduk. Hem bu hukuka aykırı kararın bozulmasını hem de çevre tahribatının artmaması için yürütmenin durdurulmasını talep ettik. İnanıyoruz ki Gerede Çayı için adalet mutlaka kendini gösterecektir. Sunduğumuz kapsamlı bilimsel veriler, mevzuat ihlalleri ve bölgede gözlemlenen ciddi çevresel tahribat karşısında mahkemenin, idarenin takdir yetkisini esas alarak verilen ret kararını kabul edilemez buluyoruz. Hukuki mücadelemizi kararlılıkla sürdüreceğimizi, çaydaki kirliliği numuneler alarak bundan sonra da sürekli izlemeye devam edeceğimizi kamuoyuna saygı ile duyuruyoruz."
BİLİMSEL VERİLER MAHKEMEYE SUNULDU
Platform, çaydaki kirliliği tespit etmek için akredite laboratuvarda analiz yaptırdı ve sonuçları mahkemeye sundu.
Bu verilere göre:
• Kjeldahl Azotu sınır değerin 280 katı
• Kimyasal Oksijen İhtiyacı (KOİ) 120 katı
• Yağ ve Gres miktarı 12 katı
• Elektriksel iletkenlik ise 121 kat artış göstererek 31.640 μS/cm değerine ulaştı.
