Çevre Mühendisi Yakup Ateş, atık yönetim süreçlerinde son yıllarda ciddi problemlerle karşı karşıya kalan İzmir’in ihtiyaçlarının neler olduğu konusunda önemli değerlendirmelerde ve tespitlerde bulundu.
Yakup Ateş: Katı atık yönetimi gittikçe önem kazanmaktadır
İzmir’de her geçen gün artan nüfus ve değişen yaşam standartlarının atık hacmini çeşitlendirdiğini ve kontrolün zorlaştığını savunan Çevre Mühendisi Yakup Ateş, “1992 yılında kullanıma açılan, yıllarca İzmir ve Ülke gündemini meşgul eden ‘Harmandalı Düzenli Depolama Tesisi’ Danıştayın verdiği karara göre atıkların alımına kapatılmış ve alanın rehabilite edilmesi hususunda gerekli çalışmaların yapılması önerilmiştir. İzmir 90’lı yıllarda yaklaşık olarak 2,7 milyon nüfusa sahip, Türkiye’nin 3. Büyükşehri olarak kentsel yaşamın, mavi ve yeşil büyümenin merkezlerinden biri olarak birçok ilden göç edilen büyük cazibe merkezlerinden biri olmuştur.
Günümüz şartlarında inceleme ve araştırma yapıldığında İzmir 4,5 milyonluk nüfus yoğunluğuyla kentsel yaşamın ve büyümenin önde gelen illerinden biri olmuş ve olmaya devam etmektedir. 90’lı yıllarda ki 2,7 milyonluk nüfus yapısındaki İzmir ile 4,5 milyonluk İzmir’in elbetteki kentsel ihtiyaç ve dinamikleri büyük farklılıklar içermekle beraber yenilikleri de içermektedir.Son zamanlarda İzmir gündeminde oldukça ön plana çıkan ‘çöp’ diye tabir ettiğimiz kentsel ve evsel atık hususunda ise İzmir’in ihtiyaçları akademik ve uygulamaya yönelik incelemelerin yapılması durumlarıyla netleştirilmeli ve İzmir halkı bu konuda bilinçlendirilerek gerekli yatırımların yapılması gerekmektedir.
Ancak sorun sadece evsel nitelikli atık sorunu değil komple entegre atık yönetimi sorununa çözüm bulmak olmalıdır. Her geçen gün hızla artan nüfus ve değişen yaşam standartları gerek atık hacmini gerekse de atık kompozisyonunu çeşitlendirerek kontrol ve yönetimini zorlaştırmaktadır. Katı atıkların oluşturduğu kirlilik ile buna bağlı mevcut ve potansiyel risklerin boyutunun her geçen gün artması, doğal kaynakların azalması ekonomik ve diğer nedenlerle çağımızda katı atık yönetimi gittikçe önem kazanmakta ve karmaşıklaşmaktadır.” diye konuştu.
“Ulaşım kaynaklarına etkisinin hesaplanması gerekiyor"
Kentsel entegre atık yönetimi konusunda İzmir’in atması gereken adımları detaylı bir şekilde aktaran Yakup Ateş, “Kentsel, entegre atık yönetimi hususunda atılması gereken adımları ve basamakları sıraladığımızda; İzmir ili ve ilçelerine yönelik atıkların nitelik ve karakterizasyon çalışmasının yapılması, İzmir Büyükşehir Belediyesi ile İlçe Belediyelerin araç ve makine-ekipmanlarının mevcut durumlarının belirlenmesidir.
Atık transfer istasyonlarının yeterlilikleri ya da yetersizliklerinin incelenmesi, gerekiyorsa yeni yerlerin kurulması, atık niteliklerinin belirlenmesi ile İzmir ilinde kurulabilecek tesis çeşitliliklerinin belirlenmesi, Atık niteliklerinin incelenmesi esnasında endüstriyel atık türlerinin de belirlenmesi, evsel nitelikli atık konteynerlerine atılan üretim kaynaklı atıkların incelenmesi, tesislerin yer seçimlerinin yapılması ve uygunluklarının belirlenmesi, tesislerin tek bir alanda yoğunlaşmaması, bölgelere göre tesislerin kurulması, Kurulabilecek tesislerin kentsel trafik yüküne ve ulaşım kaynaklarına etkisinin hesaplanması, iş ve işlemlerinin yapılması gerekmektedir.” dedi.
"İhtiyaç analizlerinin yapılması önem arz etmektedir"
Son olarak İzmirli bir Çevre Mühendisi olarak tespitlerini paylaşan ve geri dönüşüm vurgusu yapan Ateş, söz konusu değerlendirmesinde şu ifadeleri kullandı: “Bir Çevre Mühendisi ve İzmir’de yaşayan birey olarak gözlem yaptığımda ise; Evsel nitelikli atıkların (çöp) biyogaz veya atıktan türetilmiş yakıt olarak kullanılması, geri dönüştürülmesi mümkün olan atıkların diğer atıklardan ayrı toplanarak ekonomiye kazandırılması. Evlerde veya Eczanelerde ortaya çıkan ilaç atıklarının bertaraf edilmesi.
Evlerde veya iş yerinde ortaya çıkan pil atıklarının geri kazanılması, ömrünü tamamlamış araç lastiklerinin geri kazanılması, geri kazanılan metal ve granülün ikincil hammadde olarak kullanılması, ekonomiye kazandırılması, pazaryerlerinden kaynaklanan meyve, sebze atıklarının ayrı olarak toplanması. Park ve bahçe işlerinden kaynaklanan çim, dal ve budak atıkları ile odun atıklarının ayrı olarak toplanması, kompost gübre üretimi yapılması. Tadilat ve inşaat durumlarından kaynaklanan moloz atıklarının ayrı toplanması, ikincil hammadde olarak ürünlerin ayrıştırılması ve parçalanması.
Evsel nitelikli mobilya ve diğer hacimli atıkların ayrı toplanması, kullanılabilecek olanların tadilat ve bakımı, kullanımı mümkün olmayanlar için hacim küçülterek yakıt olarak kullanılması. Evsel nitelikli bitkisel atık yağların ayrı olarak toplanması, var olan tesislerle anlaşmaların yapılması ya da yeni tesislerin kurulması. Evsel nitelikli atık biriktirilmesi için sahaya yerleştirilen konteynerlere üretim atıklarının atılmaması için denetimlerin artırılması ve kurumsal iş birliklerinin yapılması, gerekmekte olup, ilgili tesislerin kurulabilmesi amacıyla fizibilite çalışmalarının ve ihtiyaç analizlerinin yapılması önem arz etmektedir.”