Kripto para fiyatları, Donald Trump'ın birkaç hafta içinde Çin'e yüzde 100 oranında yeni gümrük vergileri uygulayacağını açıklamasının ardından düştü.
ABD Başkanı, Pekin'i kendi ihracat kontrollerini duyurarak dünyayı rehin tutmakla suçlamasının ardından, Amerika "her türlü kritik yazılıma" ihracat kısıtlamaları getirecek.
Trump, Truth Social'da şunları söyledi: "1 Kasım 2025'ten itibaren (veya Çin'in atacağı herhangi bir adıma veya değişikliğe bağlı olarak daha erken), Amerika Birleşik Devletleri, Çin'e şu anda ödedikleri herhangi bir tarifeye ek olarak %100 oranında bir tarife uygulayacak.
“Ayrıca 1 Kasım’da tüm kritik yazılımlara İhracat Kontrolleri uygulayacağız.”
Trump, söz konusu önlemlerin Çin'in "ürettiği hemen hemen her ürüne geniş çaplı ihracat kontrolleri uygulamayı planlaması" nedeniyle alındığını söyledi.
ABD, Çin ithalatına zaten yüzde 30 oranında gümrük vergisi uyguluyor; bu da yeni tehditle birlikte toplam oranın yüzde 130'a çıkacağı anlamına geliyor.
Haber, kripto para birimlerini dip seviyelere çekti. Bitcoin'in fiyatı %10'dan fazla düşüşle 110.000 doların altına geriledi ve ardından 113.096 dolara yükseldi. Ethereum'un değeri %11,2 düşüşle 3.878 dolara geriledi. BNB, Solana ve XRP kripto paraları sırasıyla %14,29, %14,9 ve %17,99 değer kaybetti.
Wall Street hisseleri, ABD Başkanı'nın nadir toprak mineralleri konusundaki anlaşmazlık nedeniyle gümrük vergilerinde "büyük" bir artış tehdidinde bulunduğu ve Devlet Başkanı Xi Jinping ile yapacağı toplantıyı iptal edeceğini söylediği Truth Social paylaşımının ardından Cuma günü de düşüş yaşadı.
ABD hisse senetleri, Nisan ayından bu yana en büyük tek günlük kayıplarını kaydetti. ABD endeksi S&P 500, Bay Trump'ın "Kurtuluş Günü" tarifelerinin ardından 10 Nisan'dan bu yana en kötü işlem gününde %2,71 düştü.
Nasdaq yüzde 3,56, Dow Jones Sanayi Endeksi ise yüzde 1,9 düştü.
Yatırımcılar, yeni tarifelerin enflasyon korkularını artırması nedeniyle bu yıl faiz indirimlerine yönelik beklentilerini azalttı. FTSE 100 endeksi de, anlaşmazlığın küresel etkisine ilişkin daha geniş çaplı endişeler nedeniyle Londra'da %0,9 düşüşle kapandı.
Trump'ın bu hamlesi, iki süper güç arasında yeniden misilleme niteliğinde bir ticaret anlaşmazlığının yaşanabileceği korkularını tetikledi.
ABD, Trump'ın "Kurtuluş Günü" tarifelerinin ardından bu yılın başlarında Çin mallarına %145'e varan gümrük vergileri koydu. Pekin de buna karşılık ABD ithalatına %125 oranında vergi uygulayarak küresel piyasaları altüst etti.
O zamandan beri gerilim azaldıkça tarifeler önemli ölçüde düştü. Trump, Mayıs ayında bir dizi ticaret görüşmesinin ardından Çin mallarına uygulanan vergileri %30'a düşürdü. Analistler, ay sonunda Güney Kore'de bir araya gelmesi planlanan iki liderle bir ticaret anlaşması konusunda ilerleme kaydedilmesini umuyordu.
İki ülke arasındaki diplomatik ve ekonomik politika büyük ölçüde Başkan Trump ile Xi arasındaki kişisel ilişkilere dayanıyor.
İki lider, geçen ay Çin sosyal medya platformu TikTok'un ABD operasyonlarının mülkiyeti konusunda bir anlaşmaya vardıktan sonra görüşmeyi kabul etmişti. Trump, mevkidaşıyla "çok verimli bir görüşme" gerçekleştirdiğini belirtirken, Çin'in resmi haber ajansı Xinhua görüşmeleri "olumlu" ve "yapıcı" olarak nitelendirdi.
Ancak Çin Ticaret Bakanlığı'nın perşembe günü nadir toprak elementlerine yönelik sert ihracat kontrolleri getireceğini duyurmasının ardından bu hafta hava önemli ölçüde değişti.
Çin'den ithal edilen nadir toprak elementleri içeren malları satan küresel şirketler, ürünün değerinin en az yüzde 0,1'ini oluşturan nadir toprak elementlerini ihraç edebilmek için artık Pekin'den izin almak zorunda.
Kurallar, Pekin'e büyük ekonomilerin büyük bir bölümü üzerinde etkili olma yetkisi verecek. Çin, otomobillerden güneş panellerine kadar her şeyin üretiminde hayati önem taşıyan dünyadaki nadir toprak minerallerinin yaklaşık %90'ını üretiyor.
Düşünce kuruluşu Rusi'den analist Henry Sanderson, Pekin'in nadir toprak elementleri tedarik zinciri üzerinde "ülke dışı kontrol" sağlama girişiminde bulunduğunu söyledi.
Trump, "Çin'in dünyayı 'esir' tutmasına izin verilemez" dedi, ancak bunun bir süredir onların planı olduğu anlaşılıyor [...]
"Ama ABD'nin de Çin'den çok daha güçlü ve geniş kapsamlı tekel konumları var. Ben onları kullanmayı seçmedim, bunu yapmam için hiçbir sebep yoktu - ŞİMDİYE KADAR!"
Analistler, Pekin'in ihracat kurallarının, Amerikan ekonomik büyümesinin itici gücü haline gelen yapay zeka gelişimine yönelik büyük tehdit nedeniyle ABD'yi resesyona sürükleme potansiyeline sahip olduğu konusunda uyardı.
Trump, "İki hafta içinde Güney Kore'deki APEC'te Başkan Xi ile görüşecektim ancak şu anda bunu yapmam için hiçbir sebep yok gibi görünüyor" diye ekledi.
Diğer analistler ise tehdidin bir müzakere taktiği olabileceğini öne sürdü. RSM ABD Başekonomisti Joe Brusuelas, "Trump yönetimi, bir sonraki müzakere turuna görünüşte aşırı tutumlarla başlamayı seviyor, ancak hemen bir araya gelip bir anlaşmaya varıyor; işlemsel olmanın asıl amacı da bu." dedi.
Ancak şunu da ekledi: "Çin'i masaya getirmek için seçilen söylemin, Pekin'i kışkırtıp, onun da misilleme yapması riski her zaman vardır."
Pekin ayrıca Cuma günü, ABD'nin Çin gemilerine Nisan ayında uyguladığı liman ücretlerine karşı bir önlem olarak, Amerikan bayraklı gemiler için ek liman ücretleri alacağını duyurdu.
Salı gününden itibaren Çin'e gelen ABD gemilerinden ton başına 56,13 dolar, ABD'ye gelen Çin gemilerinden ise ton başına 80 dolar ücret alınacak.
