🟩 2024 Çay Sezonunda Neler Yaşandı? (Analiz)
2024, çay sektörü açısından son yılların en çok tartışılan dönemlerinden biri oldu:
✔ Kota düşük, kontenjan sınırlı tutuldu
Bu nedenle birçok üretici özel sektöre yöneldi.
✔ Özel sektör fiyat dalgalanmaları yaşandı
Sezon başında yüksek açılış fiyatları görüldü ancak ilerleyen haftalarda düşüş yaşandı.
✔ Maliyetler rekor seviyeye çıktı
İşçilik
Gübre
Nakliye
Enerji
Bu kalemlerdeki artış, üreticinin kârını düşürdü.
✔ Depo ve işleme kapasitesi yetersiz kaldı
Yoğun yaş çay teslimi nedeniyle fabrikalarda yığılmalar oluştu.
Bu tablo, 2025 sezonunda Çaykur’un nasıl bir politika izleyeceği sorusunu daha kritik hale getiriyor.
🟩 2025 Çay Alım Fiyatı İçin Beklentiler
Henüz resmi açıklama yapılmadı, ancak uzmanlar ve üretici temsilcileri 2025 çay fiyatı için 3 önemli senaryo üzerinde duruyor:
🔵 1. Senaryo: Enflasyona Paralel Zam → %30–40 Artış
Buna göre:
2024 yaş çay alım fiyatı: 17 TL + 2 TL destek = 19 TL
2025 tahmini fiyat: 22–24 TL aralığı
Bu, en muhtemel senaryo olarak görülüyor.
🔵 2. Senaryo: Maliyet Bazlı Artış → %45–55 Aralığı
İşçilik, mazot, gübre, enerji maliyetlerinin yükselmesi nedeniyle ikinci senaryoda:
➡ 24–26 TL arası bir fiyat mümkün.
Bu, üretici kesimin en çok talep ettiği artış aralığı.
🔵 3. Senaryo: Güçlü Destek Artışı (Düşük Baz Fiyat + Yüksek Prim)
Bu modele göre:
Yaş çay fiyatı: 20–21 TL
Destekleme primi: 3–4 TL
➡ Toplamda 23–25 TL bandı yakalanabilir.
Destek artışı, üreticinin eline geçen net parayı yükseltir ancak Çaykur maliyet yükünü dengeler.
🟩 2025’te Kota Artacak mı? Bölgesel Ayrıntılı Analiz
2024 sezonunda kota uygulamasının en çok tartışıldığı iller: Rize, Artvin, Trabzon.
2025 için Çaykur’un masasında şu başlıklar var:
✔ 1) İlçe Bazlı Esnek Kota Sistemi
Rize Merkez, Çayeli, Pazar gibi yoğun bölgelerde:
Daha yüksek kota
Daha sık teslim aralığı
Günlük kotanın ilçeye göre düzenlenmesi
bekleniyor.
✔ 2) Özel Sektörün Fiyat Dalgalanmasına Karşı Daha Agresif Alım Politikası
Çaykur’un 2025’te özel sektörün fiyat düşürmesini engellemek için erken ve güçlü alım yapacağı konuşuluyor.
✔ 3) Fabrika Kapasitesi Artışı ve Yeni Çözüm: Mobil Alım Üniteleri
Sektörde 2025 için öne çıkan yeni uygulama:
➡ Mobil alım üniteleri + geçici toplama sahaları
Bu yöntem, özellikle yoğun dönemlerde kuyrukları azaltabilir.
🟩 2025 Çay Destekleri: Artış Bekleniyor
2024 destekleme primi:
➡ 2 TL
2025 için beklenti:
➡ 3 TL – 4 TL aralığı
Destek artışı hem üreticinin eline geçen net gelirde hem de özel sektör karşısında Çaykur’un rekabet gücünde önemli rol oynayacak.
🟩 Sektör Uzmanlarından Öne Çıkan Yorumlar
✔ Ziraat Odaları:
“Çay fiyatı maliyetin altında kalmamalı, en az 25 TL olmalı.”
✔ Ekonomi Uzmanları:
“Çaykur’un destekleri artırması üreticiyi korur ama uzun vadeli sürdürülebilirlik de önemli.”
✔ Üreticiler:
“Kota sorunu çözülmeden fiyat tek başına yeterli değil.”
✔ Sektör Danışmanları:
“Havalimanı, turizm, nüfus artışı çay tüketimini artıracak; fiyat da buna paralel yükselebilir.”
🟩 İlçe İlçe Çaykur 2025 Etki Analizi
🟦 Rize Merkez
Kota artışı en çok burada bekleniyor.
Sahil hattı depoları genişletilebilir.
🟦 Çayeli
En yoğun üretim bölgesi.
Fabrikaların kapasite güçlendirmesi gündemde.
🟦 Ardeşen – Pazar
Havalimanı sonrası lojistik avantaj artıyor.
Üretici özel sektör-fiyat oynaklığına karşı daha korunaklı olacak.
🟦 Fındıklı, İkizdere, Kalkandere
Daha düşük üretim hacmi → Kota sorunu minimal.
🟩 2025 Çay Sezonu İçin Genel Tahmin
Tüm faktörler değerlendirildiğinde:
