Türkiye'de emeklilik sistemi, belirli koşullar çerçevesinde yaş, sigorta süresi ve prim gün sayısı gibi şartları öngörmektedir. Ancak, çalışma imkanları kısıtlı olan veya prim gün sayısını tamamlayamayan bireyler için isteğe bağlı sigorta seçeneği önemli bir fırsat sunmaktadır. Bu yöntemle, arzu eden vatandaşlar, herhangi bir işte çalışmaksızın, düzenli prim ödeyerek emeklilik hakkına sahip olma imkanına ulaşabiliyorlar.
İsteğe Bağlı Sigorta Nasıl Yapılır?
İsteğe bağlı sigorta başvurusu, bireylerin sosyal güvenlik sistemine katılımını kolaylaştırmaktadır. İlk kez isteğe bağlı sigorta yapmak isteyenler, "İsteğe Bağlı Sigorta Giriş Bildirgesi" ile yaşadıkları bölgedeki Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) il müdürlüklerine veya merkezlerine başvuruda bulunabilir. Ayrıca, bu işlemler e-Devlet üzerinden de hızlı bir şekilde gerçekleştirilebilmektedir. Bu sayede vatandaşlar, uzun kuyruklarda beklemeden, işlemlerini internet üzerinden tamamlayabilir. Önceden bu sistemden yararlanan fakat süreklilik sağlayamayan kişiler ise, yeniden başlamak adına talep dilekçesi vermek zorundadır. Böylece sistemdeki aksaklıkları ortadan kaldırarak, emeklilik sürecine yeniden dahil olma mümkün hale gelmektedir.
İsteğe Bağlı Sigorta Kimler İçin Uygundur?
SGK tarafından sunulan isteğe bağlı sigorta uygulamasından yararlanmak isteyenler için bazı kriterler belirlenmektedir. Bu kriterler arasında Türkiye'de ikamet etmek, zorunlu sigortalı bir işte çalışmamak, ay içinde 30 günden az süreyle çalışması olanlar için prim tamamlama hakkına sahip olmak, malullük veya yaşlılık aylığı almamak ve en az 18 yaşında olmak gibi şartlar bulunmaktadır. Bu koşulları yerine getiren kişiler, kendi primlerini ödeyerek emeklilik hakları elde edebilirler. İsteğe bağlı sigorta, çalışmadan emeklilik sağlamak isteyenler için önemli bir kapı aralarken, aynı zamanda ülke genelinde sosyal güvenlik sistemine katkıda bulunma imkanı sunmaktadır.
2025 Yılı Prim Tutarları ve Hesaplamalar
2025 yılı itibarıyla isteğe bağlı sigorta primleri, belirlenen kazancın %32’si üzerinden hesaplanmaktadır. Asgari ücret baz alınarak, en düşük aylık prim tutarı 8.321 TL olarak belirlenmiştir. Bu durumda sigorta sahipleri, anılan tutarın 7,5 katına kadar prim ödeyerek emeklilik maaşlarını artırma şansına da sahip olmaktadır. İlk kayıt tarihinin ardından sigorta süresi başlamaktadır ve bu süre, emeklilik hesaplamaları için esas alınmaktadır. Bu da, bireylerin ilerideki emeklilik maaşlarını nasıl etkileyeceği açısından önemli bir detaydır.
Emeklilik İçin Gerekli Prim Gün Sayıları
İsteğe bağlı sigorta ödemeleri, Bağ-Kur (4B) statüsünde değerlendirilmektedir. Tam emeklilik için 9.000 prim günü, kısmi emeklilik için ise 5.400 prim günü gereklidir. 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olan kadınlar için bu süre 7.200 gün olarak uygulanırken, 2008 sonrası sigorta girişi olan kadınlar 2035 yılına kadar 9.000 günü tamamladıklarında 58 yaşında, erkekler ise 60 yaşında emekli olabileceklerdir. Ayrıca, primini 5.400 güne tamamlayanlar için yaş şartları kadınlarda 61, erkeklerde ise 63 olarak belirlenmiştir. Bu düzenlemeler, emeklilik planlaması yapan bireyler için son derece kritik bilgiler sunmaktadır.
SSK'dan Emeklilik İmkanları
1 Ekim 2008 öncesinde sigorta girişi yapılanlar, emeklilik haklarına son 7 yılda ödenen 2.520 prim gününe göre ulaşmaktadır. Bu süreçte hangi sigorta statüsüne (SSK ya da Bağ-Kur) daha fazla prim yatırıldıysa, emeklilik de o kurum üzerinden gerçekleştirilmektedir. Eksik prim gününe sahip olan kişiler, 1.260 günden az isteğe bağlı prim ödeyerek SSK'dan emekli olma fırsatını da elde edebilirler. 1 Ekim 2008 sonrasında sigortalı olan bireylerin emeklilik durumu, en fazla prim ödenen kuruma göre belirlenir. Bu durum, bireylerin emeklilik planlamasında önemli bir strateji olarak değerlendirilmektedir.
Yeni Destek Planları ve Düzenlemeler
Hükûmet, ev kadınlarına yönelik prim desteğini gündemine almıştır. Yeni düzenlemelere göre, ev kadınlarının isteğe bağlı sigorta primlerinin üçte biri devlet tarafından karşılanacaktır. Ayrıca esnaflar için prim gün sayısının 7.200 güne düşürülmesi adına da hazırlıklar sürdürülmektedir. Bu yeni adımlar, isteğe bağlı sigortalılara ekstra 1.800 günlük avantaj sağlayarak, sosyal güvenlik sistemine dâhil olma sürecini kolaylaştırmayı hedeflemektedir. Bu destekler, emeklilik süreçlerini daha ulaşılabilir hale getirecek ve sosyal güvenlik kapsamını genişletecektir.
Sağlık Hizmetlerinden Yararlanma Hakkı
İsteğe bağlı sigortalılar, genel sağlık sigortası (GSS) kapsamına alınmışlardır. Bu sayede yalnızca sigortalı bireyler değil, onlarla birlikte bakmakla yükümlü oldukları eş ve çocuklar da sağlık hizmetlerinden yararlanabilmektedir. Bu durum, ailelerin sağlık ihtiyaçlarını karşılayabilme olanağını artırmakta ve sosyal güvencenin genişlemesine katkı sağlamaktadır. İsteğe bağlı sigorta, bireylerin sadece emeklilik haklarını güvence altına almakla kalmamakta, aynı zamanda aile bireylerinin sağlık hizmetlerine erişimini de kolaylaştırmaktadır.
