TEPAV’ın Perakende Güven Endeksi (TEPE), ağustos ayında yıllık bazda 3,4, aylık bazda ise 5,4 puan düşüş yaşayarak -10,5 puana geriledi. Bu düşüş, sektörün geleceği konusunda yaşanan belirsizliklerin ve mevcut durumdaki olumsuz değerlendirmelerin bir yansıması olarak değerlendiriliyor.
Düşüşün Nedenleri
TEPE'ndeki gerileme, katılımcıların son üç ay içerisindeki iş durumlarına dair olumsuz görüşleri ve önümüzdeki döneme yönelik olumsuz tahminleri ile açıklanmaktadır. Perakendeciler arasında gerçekleştirilen anketin sonuçları, temmuz ayında işlerin kötüleştiğini ifade edenlerin oranının yüzde 32,4 iken, ağustos ayında bu oranın yüzde 45,4’e çıktığını göstermektedir. Bu durum, sektörün genelinde yaşanan zorlukların ve belirsizliklerin arttığını ortaya koyuyor.
Satış Beklentilerinin Düşmesi
Önümüzdeki üç ayda işlerinde olumlu bir gelişme bekleyen perakendecilerin oranı da düşüş gösterdi. Temmuz ayında yüzde 10,1 olan bu oran, ağustos ayında yüzde 8,2’ye gerileyerek umutların azaldığını gösterdi. Satış fiyatlarında artış bekleyenlerin oranının ise dikkat çekici bir artış göstererek yüzde 64'ten yüzde 82,8’e çıkması, maliyetlerin ve fiyatların yükselmesine yönelik endişelerin arttığının bir başka göstergesi. Bu durum, sektördeki rekabetin azalmasına ve tüketici talebinin düşmesine neden olabilir.
Satış Beklentilerinin Denge Değeri
Önümüzdeki üç ay için satış beklentileri de zayıf bir görünüm sergilemekte. Ağustos ayında bu beklentilerin denge değeri -1,4 puan olarak kaydedilirken, bu değer bir önceki aya göre 6,2 puanlık, geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre ise 3,7 puanlık düşüş gösterdi. Bu düşüş, sektördeki genel belirsizliğin ve düşük tüketici güveninin bir yansıması olarak değerlendiriliyor. Satış beklentilerindeki bu gerileme, sektördeki yaygın olumsuz hava ve ekonomideki dalgalanmaların bir sonucudur.
Bölgesel Güven Farklılıkları
Perakende güven endeksi, Türkiye'nin farklı bölgeleri arasında belirgin farklılıklar göstermekte. Özellikle Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde güvenin en fazla azaldığı gözlemlenirken, Ortadoğu Anadolu, Orta Anadolu ve İstanbul gibi bölgelerde ise ortalama değerlerin üzerinde değişiklikler ortaya çıktı. Bu durum, bölgesel ekonomik koşullar ve sektördeki aktivitelerin farklılıklarından kaynaklanıyor olabilir ve yerel piyasalardaki dalgalanmalara işaret ediyor.
Alt Sektörlerdeki Performans
Perakende sektöründe alt sektörler bazında değerlendirildiğinde “motorlu taşıtlar” ve “diğer” grupları (akaryakıt istasyonu, eczane, nalbur vb.) ortalamanın üzerinde performans sergilerken, gıda, mobilya, tekstil ve elektronik ürün gruplarında ise ortalamanın altında değerler kaydedildi. Bu durum, tüketicilerin harcamalarını hangi alanlarda yapacağına dair değişimlerin olduğunu ve bazı sektörlerin diğerlerine kıyasla daha iyi bir durumda olduğunu göstermektedir.
AB’deki Duruş
AB-27 Perakende Güven Endeksi ise -5,3 puan seviyesinde kalsada, önceki aya ve geçen yılın aynı dönemine göre bir artış göstermiştir. Bu durum, Avrupa'daki perakende sektörünün Türkiye'ye kıyasla daha istikrarlı bir performans sergilediğini ve sektördeki olumsuz şartların daha az hissedildiğini gösteriyor. Böylece, Avrupa'daki ekonomik tabloda iyileşme umutları, sektör için pozitif işaretler taşıyabilir.
