Yemek hazırlarken sıkça kullandığımız malzemelerin sağlığımız üzerinde ciddi etkiler yarattığına dair uyarılar artıyor. Uzmanlar, özellikle bazı plastik ürünlerin insan sağlığına zarar verme potansiyeli taşıdığını belirtiyor. Bu konuda dünya genelinde, Türkiye de dahil olmak üzere 85 milyondan fazla insanı etkileyen önemli bir uyarı yapıldı. Kullanımı yaygın olan bir ürünün acilen mutfaktan çıkarılması gerektiği ifade ediliyor.
Plastiklerin Sağlığımız Üzerindeki Etkileri
Son yıllarda pek çok kişi, plastik tüketimini azaltma yönünde adımlar atmaya başladı. Bunun ardında yatan sebeplerin başında, plastiklerin insan sağlığına olumsuz etkilerinin artan bilinçle daha iyi anlaşılması yatıyor. Mikroplastikler ve nanoplastikler, vücutta bulunabilecek yaygın ve oldukça zararlı bileşenlerdir. Yaptığı araştırmalar, bu plastik parçacıklarının kan damarlarımızda ve hatta kanımızda bile yer aldığını göstermektedir. Geçen zamanla birlikte bu zararlı maddelerin insan sağlığına olan etkileri üzerine çalışmalar sürmektedir. Araştırmalar, mikroplastiklerin üreme sağlığına zarar verebileceğine dair bulgular sunmaya başlamıştır. Vrije Üniversitesi'nde görevli bazı araştırmacılar, son yayınlarında özellikle plastik kaplar ve mutfak aletleri üzerinde durarak tekrar düşünmemiz gereken noktaları gündeme getirmektedir.
Test Sonuçları ve Endişe Verici Bulgular
Amerika Birleşik Devletleri'nde gerçekleştirilen bir araştırmada, toplam 203 siyah plastik ürün üzerinde alev geciktirici madde açısından testler yapılmıştır. Bu ürünler arasında pişirme kaplarından gıda saklama kaplarına, kişisel bakım ürünlerinden oyuncaklara kadar birçok çeşit bulunmaktadır. Araştırma sonuçlarına göre test edilen ürünlerin %85'inin alev geciktirici bileşenler içerdiği tespit edilmiştir. Çevre Sağlığı Merkezi CEO'su Kizzy Charles-Guzman, özellikle sağlık açısından sorun yaratabilecek bromlu alev geciktiricilerin yüksek oranlarda bulunduğunu belirtmiştir. Bu maddelerin kanser riski, hormon dengesizliği ve üreme sorunları ile bağlantılı olabileceği ifade edilmektedir. Daha da endişe verici bir durum söz konusu, çünkü bu ürünler arasında birçok kimyasal, ABD’de daha önceden yasaklanmış olanlardan oluşmaktadır. Örnek olarak, suşi tepsileri gibi ürünlerin yüksek seviyelerde yasaklı kimyasallar içerdiği belirtilmiştir.
İleri Dönüşümlü Atıkların Tehlikesi
Test edilen ürünlerin içeriklerinde tespit edilen zararlı kimyasallar, çoğunlukla geri dönüştürülmüş elektronik atıklardan elde edilen plastiklerden kaynaklandığı düşünülmektedir. Yani eski televizyonlar, bilgisayarlar gibi ürünlerin işlenmesi sonucu oluşabilecek maddeler, besinleri sakladığımız ya da servis yaptığımız plastik ürünlerde yer alabilmektedir. Bu tür maddelerin, üst düzey alev geciktirici maddelerle muamele gördüğünün ve bu durumun yıllarca süren bir uygulama olduğunun altı çizilmektedir. Örneğin, dekabromodifenil eter gibi maddeler, yalnızca 2021 yılında yasaklanmıştır. Dolayısıyla, pek çok evde bulunan bu tür aletlerin geçmişten gelen sağlık tehditleri potansiyeli taşdığı açıktır.
Bilinçli Kullanım ve Seçim Yapma Zorunluluğu
Şu an sahip olduğumuz ürünler hakkında daha bilinçli ve dikkatli kararlar almak, sağlığımız açısından son derece önemlidir. İnsanlar, hangi ürünleri kullanacaklarına dair seçimlerini yaparken bireysel risklerini göz önünde bulundurmalıdır. Fakat hemen tüm mutfak aletlerinizi değiştirmek her zaman mümkün olmayabilir; bu nedenle, en azından dikkat etmemiz gereken noktalar üzerine düşünmeliyiz. Michigan Eyalet Üniversitesi Farmakoloji ve Toksikoloji Bölümü'nden uzman Jamie Alan, kimyasal maddelerin ısı ile salındığını vurgulamaktadır. Özellikle yüksek ısılarda, siyah plastik mutfak eşyalarının kullanımı riskli olabilir. Bu noktada, kullanım esnasında dikkat edilmesi gereken hususlar belirlenmiştir. Örneğin, sıcak yemekleri bu tür ürünlerle uzun süre temasta bırakmamak akılcı bir yaklaşım olarak önerilmektedir.
Siyah Plastik Ürünlerin Kullanımında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Siyah plastik mutfak eşyaları kullanıyorsanız, deneyimlerinize göre dikkatli olmanız önemli. Bununla birlikte, sıcak malzemelerle teması mümkün olduğu kadar azaltmak ve pişirme sırasında dikkatli olmak gerekmektedir. Özellikle plastik kapların ısıtılması durumunda, bu tür eşyaların kimyasalları yemekte kirlilik oluşturabileceğinden bahsedilmektedir. Hızlıca karıştırma işlemleri yapılmalı ve sıcak malzemelerle hemen çıkarılmalıdır. Alınacak bu tür önlemler, sağlık açısından bir koruma sağlayacaktır. Herkesin tercihi farklı olsa da, uzmanların önerileri doğrultusunda hareket etmek, sağlığımızı koruma yönünde atmamız gereken önemli adımlardır.
