Sarımsağın market raflarındaki fiyatı sürekli bir artış gösteriyor. Her mutfakta bulunması gereken bu önemli gıda maddesinin tüketiciye ulaşma maliyeti, özellikle son yıllarda endişe verici boyutlara ulaştı.
Sarımsak Fiyatlarındaki Şaşırtıcı Artış
Son dört yıl içinde sarımsak fiyatlarının önemli oranda yükselmesi, tüketiciler üzerinde olumsuz bir etki yarattı. 2021 yılında marketlerde kilosu 21 lira olan sarımsak, günümüzde 300 liraya kadar çıkmış durumda. Bu durum, fiyatların %1300 gibi bir artış yaşadığını gösteriyor. Bu etkileyici artış, özellikle gıda enflasyonunun giderek yükseldiği bir dönemde dikkat çekiyor. Sarımsak gibi temel gıda maddelerinin fiyatlarındaki bu dalgalanma, aile bütçelerini zorlar hale geldi. Marketlerdeki fiyat etiketleri yalnızca sarımsağın değil, aynı zamanda diğer gıda ürünlerinin de nasıl bir gidişat içinde olduğunu gözler önüne seriyor.
Pazar ve Hal Fiyatlarının Dönüşümü
Sarımsağın hal fiyatları, son birkaç yılda farklı bir seyir izledi ve bu da alım gücünü etkileyen bir faktör haline geldi. 2021 yılında hal fiyatları 8-40 TL aralığındayken, bu rakamların 2022'de 12-60 TL civarına çıkması dikkat çekti. 2023'te 25-100 TL arasında değişen fiyatlar, 2024 yılına gelindiğinde 90-200 TL'ye, 2025'te ise 150-250 TL'ye kadar yükselerek alıcılar için zor bir durum oluşturdu. Bu süreçte fiyatlardaki artış, %525 ile %1775 arasında değişkenlik gösterdi. Uzun vadede sarımsak üretiminin güçsüzleşmesi ve pazar dinamiklerinin değişmesi, fiyat ve arz dengelerini olumsuz etkiliyor.
İthalatın Rekordan Rekora Koşması
Sarımsak fiyatlarının yükselmesiyle birlikte, Türkiye'nin sarımsak ithalatı da bir rekor kırdı. 2003-2025 yılları arasında gerçekleşen ithalat miktarı 92,2 milyon tona ulaştı ve buna karşılık 176,6 milyon dolarlık bir maliyet ortaya çıktı. Bu oranlar, Türkiye’nin sarımsak ihracatını büyük ölçüde aştı. Ülkenin yıllık sarımsak ithalatının sadece bu yılın ilk yedi ayında yüzde 54 oranında arttığı bildirildi. Bu büyük artış, yerel üretim ihtiyacının karşılanamadığını ve dışa bağımlılığın arttığını gösteriyor. Tüketicilerin, mutfaklarında kullandıkları temel ürünlerin kalitesinde ve çeşitliliğinde bir azalma yaşaması, tarım sektöründeki sıkıntıların derinleşeceğini düşündürüyor.
Tarım Sektörü Üzerine Değerlendirmeler
Tarım yazarı Gazi Mutlu, sarımsak üretiminin durumunu sorgulayarak Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı'nın görev süresinde bu alanda yaşanan gerilemeyi eleştirdi. Mutlu, Bakan Yumaklı'nın yıl bitmeden Cumhuriyet tarihinin en yüksek kuru sarımsak ithalatını yapan ikinci bakan olarak tarihe geçeceğini öne sürdü. Bu durum, sektördeki büyük sorunların bir göstergesi ve Türk tarımının kendi kendine yeterlilik hedeflerinin sorgulanmasına yol açıyor. "Ne yazık ki ülkeyi Çin sarımsağına mahkum etti" şeklindeki değerlendirmesi, yerli üretimin neden azalmasından kaynaklanan bir kaygıyı dile getiriyor. Türkiye'nin tarım politikasının yeniden gözden geçirilmesi gerektiği aşikar.
