Bağlanma Kuramı Işığında Manevi Gelişim ve Cinsel Kimlik Karmaşası

Konu
Bu çalışma, çocukluk döneminde gelişen bağlanma örüntülerinin bireyin manevi gelişimi ve cinsel kimlik yapılanması üzerindeki etkilerini incelemektedir.
Amaç
Bu araştırmanın amacı, bağlanma örüntülerinin bireyin manevi gelişimi, Allah inancı ve cinsiyetle uyumlu kimlik yapılanması üzerindeki etkilerini nitel bir bakış açısıyla ortaya koymaktır.
Önem
Bağlanma kuramı, psikolojik gelişimi açıklamanın ötesinde, bireyin manevi ve ahlaki yönelimlerini anlamada da bütüncül bir çerçeve sunar. Bu araştırma, maneviyat ve bağlanma arasındaki ilişkiyi inceleyerek, muhafazakâr aile yapısında sevgi temelli dini eğitimin bireyin ruhsal esenliği üzerindeki önemini vurgulamaktadır.
Yöntem
Bu çalışma, nitel araştırma yöntemlerinden yorumlayıcı fenomenolojik analiz (IPA) yaklaşımıyla yürütülmüştür. Amaç, cinsel kimlik karmaşası yaşayan bireylerin manevi ve psikolojik deneyimlerini derinlemesine anlamaktır.
Veri Toplama
Veriler, bireysel terapi seansları sırasında elde edilen gözlem ve danışan ifadelerine dayanmaktadır. Tüm içerikler anonimleştirilmiş ve etik ilkeler çerçevesinde kullanılmıştır.
Katılımcılar
Araştırmaya, 15–27 yaş aralığında olup cinsel kimlik karmaşası yaşayan 19 genç birey dâhil edilmiştir. Tüm katılımcılar araştırmacının daha önce psikolojik danışmanlık sürecine katılmış, veriler seans notlarından tematik olarak analiz edilmiştir.
Veri Analizi
Analiz süreci:
– Verilerin okunması ve kodlanması
– Temaların oluşturulması
– Temaların gözden geçirilmesi
– Temaların raporlanması
Bulgular
Tematik analiz sonucunda dört ana tema belirlenmiştir:

1️⃣ Dini Karmaşa
– Allah algısında sevgi ile korku arasındaki çatışma belirgindir.
– Güvensiz bağlanan bireylerde Allah tasavvuru çoğunlukla cezalandırıcı ve uzak bir figür olarak şekillenmiştir.
“Allah’ı seviyorum ama O beni böyle kabul etmiyor.”

2️⃣ Manevi Boşluk
– Dini pratikler sürdürülse de, içsel bağ ve anlam duygusu zayıftır.
– Katılımcılar Allah’a seslendiklerinde “duyulmadıkları” hissini yaşamaktadır.
“Namaz kılıyorum ama içimden gelmiyor, dua ediyorum duam kabul olmuyor.”

3️⃣ Kimlik Karmaşası
– Cinsiyet rollerine yönelik özdeşim problemleri görülmüştür.
– Baba figürünün eksikliği ve anneyle simbiyotik bağ, kimlik gelişimini zedelemiştir.
“Babam olmasa da olur zaten hiç birlikte vakit geçirmedik ama anneme çok düşkünüm.”

4️⃣ İntihar Düşünceleri
– Yaşamla kurulan bağ zayıflamış; intihar düşünceleri, görünmez olma arzusuyla iç içe geçmiştir.
“Bazen ölsem bu savaş biter mi diye düşünüyorum.”
Sonuç
Bu araştırma, bağlanma örüntülerinin yalnızca kişiler arası ilişkileri değil; Allah inancı, manevi bağlılık ve cinsiyete uygun kimlik gelişimini de derinden etkilediğini ortaya koymuştur. Bağlanma kuramı yalnızca psikolojik değil; manevi gelişimi anlamada da güçlü bir açıklayıcı modeldir. Sevgi, güven ve rehberlik temelli aile ortamı, bireyin hem kimlik hem inanç gelişimi açısından koruyucu bir yapı sunmaktadır. Güvenli bağlanan bireylerde Allah tasavvuru sevgi, şefkat ve yakınlık temelli biçimde gelişmiştir. Güvensiz bağlanan bireylerde ise Allah korkutucu, cezalandırıcı ve mesafeli bir figür olarak algılanmıştır. Baba figürünün eksikliği ve anneyle aşırı bağımlı ilişkiler, kimlik karmaşasını ve manevi boşluğu artırmıştır. Cinsiyetle özdeşleşememe, dini baskılar ve sevgi temeli eksik manevi eğitim, bireylerde ruhsal çatışma, anlam yitimi ve varoluşsal kopuş doğurmuştur.
Öneriler
Ailelere Yönelik Öneriler
– Dini eğitim, korku değil sevgi ve şefkat temelli biçimde aktarılmalıdır.
– Anne-babalar, çocukla kurdukları duygusal bağın, onun Allah inancının temeli olduğunu bilmelidir.
– Ceza ve yasak dili yerine yakınlık, merhamet ve rehberlik dili kullanılmalıdır.

Psikolojik Danışmanlara Yönelik Öneriler
– Cinsel kimlik karmaşası yaşayan bireylerle çalışırken, bağlanma öyküsü ve manevi yapı birlikte ele alınmalıdır.
– Maneviyat temelli danışmanlıkta, Allah algısı ve dini bağlılığın bağlanma dinamikleriyle ilişkisi göz önünde bulundurulmalıdır.

Eğitimcilere ve Kurumlara Yönelik Öneriler
– Okul rehberlik birimlerinde manevi rehberlik programları yapılandırılmalıdır.
– Gençlere yönelik seminerlerde “Allah korkusu” yerine Allah’a güven ve anlam bulma temaları işlenmelidir.

Bilimsel Araştırmalar İçin Öneriler
– Bağlanma stilleri ile manevi gelişim arasındaki ilişki, karma yöntemli çalışmalarla derinleştirilebilir.
– Farklı dini ve kültürel gruplarda benzer temalar incelenerek kültürel karşılaştırmalı analizler yapılabilir.