Depresyon, hayatın tadını kaçıran, enerjimizi düşüren ve en sevdiğimiz şeylerden bile uzaklaştıran bir ruh sağlığı sorunudur. Bazen içimizde bir boşluk hissederiz, bazen de en küçük şey bile gözümüzde büyür. Depresyonun en büyük etkilerinden biri de düşünce tarzımızı olumsuz yönde değiştirmesidir. Zihnimiz, olayları olduğundan daha kötü göstererek bizi yanıltabilir. Bu durum ise kendimize duyduğumuz güveni zedeler, umutsuzluğu derinleştirir ve bir kısır döngüye sürükleyebilir.
Peki, depresyon sürecinde en sık karşılaşılan düşünce hataları nelerdir ?
Depresyonda Sık Görülen Düşünce Hataları
Genelleme Yapma: Hayatta herkesin zaman zaman başarısız olduğu anlar vardır. Ancak depresyon sürecinde, bir hatayı ya da başarısızlığı “Ben zaten hiçbir şeyi beceremem” gibi bir genellemeye dönüştürebiliriz. Bu, gerçekçi olmayan bir bakış açısıdır.
Zihin Okuma: “Beni sevmiyorlar”, “Hakkımda kötü düşünüyorlar” gibi düşünceler genellikle bir kanıta dayanmaz. Ancak depresif ruh hali içinde bu tür tahminler bize gerçekmiş gibi gelir.
Felaketleştirme: Küçük bir aksilik büyük bir felaketmiş gibi algılanabilir. Örneğin, iş yerinde yapılan ufak bir hata, “Kesin kovulacağım” düşüncesine dönüşebilir.
Ya Hep Ya Hiç Tarzı Düşünme: Başarı ya da başarısızlık gibi konularda siyah-beyaz düşünmek depresyonda sıkça karşımıza çıkar. Kendi içimizde “Mükemmel yapamıyorsam hiç yapmayayım” diyerek kendimizi gereksiz yere baskı altında hissedebiliriz.
Bu düşünce hataları, depresyon sürecinde kişinin kendine olan güvenini sarsar ve çözümsüzlük hissini artırır. Ancak unutulmaması gereken en önemli şey, bu düşüncelerin gerçeği yansıtmadığıdır. Neyse ki, bu kısır döngüyü kırmak mümkündür.
Düşünce Hatalarıyla Baş Etme Yolları
Farkındalık Geliştirme: Olumsuz düşüncelerimizin farkına varmak ve bunların nereden kaynaklandığını sorgulamak, sürecin en önemli adımıdır. Kendimize şu soruyu sormak faydalı olabilir: “Bu düşüncemin gerçekten bir kanıtı var mı, yoksa sadece zihnim bana oyun mu oynuyor?”
Kendimize Karşı Nazik Olmak: Kendimizi eleştirmek yerine, bir dostumuza nasıl davranıyorsak öyle davranmalıyız. Kendimize anlayış göstermek ve küçük hatalarımızı affetmek iyileşme sürecini hızlandırabilir.
Bilişsel Çarpıtmaları Tanıyıp Alternatif Düşünceler Geliştirme: Gerçekçi olmayan düşüncelerimizi fark edip yerine daha sağlıklı ve gerçekçi alternatifler koyabiliriz. Örneğin, “Ben hiçbir şeyi beceremem” yerine “Zorlandığım şeyler olabilir ama birçok konuda başarılı oldum” demek daha doğru bir yaklaşımdır.Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) gibi bilimsel yöntemler, düşünce hatalarını yönetmek ve daha sağlıklı bir bakış açısı geliştirmek için oldukça etkilidir.
Uzman Psikolog Samira Serpal,'' Depresyonun içinde sıkışmış gibi hissettiğinizde unutmayın: Zihniniz size oyun oynayabilir ama bu oyun sonsuza kadar sürmek zorunda değil. Olumsuz düşünceleri fark edip onları sorguladıkça, hayata dair umut ışığını yeniden yakalamak mümkün. Kendinize nazik olun, düşüncelerinize meydan okuyun ve gerektiğinde bir uzmandan destek almaktan çekinmeyin. Çünkü iyileşmek, düşünce kalıplarını değiştirmekle başlar.''dedi.
