Avrupa Merkez Bankası'nın (ECB) yeni euro banknotları tasarlama planı, beklenmedik bir diplomatik gerilime sahne oldu. Nobel ödüllü ünlü bilim insanı Marie Curie'nin (doğum adıyla Maria Sklodowska) potansiyel bir 20 euroluk banknotta nasıl yer alacağı konusu, Fransa ve Polonya arasında ciddi bir anlaşmazlık yarattı.
Tartışmanın merkezinde, 1867'de Varşova'da doğan ve daha sonra Fransa'ya yerleşerek bilimsel çalışmalarını yürüten Curie'nin isminin yazılış şekli yer alıyor.
Polonya, Sklodowska-Curie'nin portresini içeren 20 euroluk banknot tasarım önerisinde, bilim insanının Polonya kökenini yansıtan "Sklodowska" soyadının parantez içinde gösterilmesine veya tamamen çıkarılarak sadece Fransızca versiyonu olan "Curie"nin vurgulanmasına sert tepki gösteriyor.
Polonyalı yetkililer ve kamuoyu, bu durumu basit bir formalitenin ötesinde, "Polonya'nın Avrupa tarihine katkısının küçümsenmesi" olarak görüyor.
Henüz nihai karar verilmedi
Polonya medyası, Miguel de Cervantes ve Ludwig van Beethoven gibi diğer Avrupalı figürlerin isimlerinin banknotlarda orijinal ve tam halleriyle korunduğuna dikkat çekiyor. Sklodowska-Curie, halihazırda Polonya'nın 20.000 zlotilik banknotunda "Maria Sklodowska-Curie" olarak tam adıyla yer alıyor.
Avrupa Merkez Bankası ise henüz nihai bir karar alınmadığını belirterek, ismin en uygun yazım şekli için tarihsel ve dilsel veri toplamaya devam ettiklerini açıkladı. Bir ECB sözcüsü, "'Marie Curie (evlilik öncesi soyadı Sklodowska)' şeklindeki bir çalışma versiyonunun, onun ikili kimliğini yansıtma amacı taşıdığını" söyledi. Bu tartışma, iki ülkenin Curie'nin mirası üzerinde yıllardır sürdürdüğü diplomatik "mini savaşın" son halkası olarak görülüyor.
Öte yandan, Marie Curie'nin banknotta yer alıp almayacağı bile henüz kesinleşmedi. ECB, yeni banknot serisi için "Avrupa Kültürü" ile "Nehirler ve Kuşlar" olmak üzere iki temayı finale bıraktı. Curie'nin kitaplarla dolu bir sınıfta tasvir edildiği tasarım, yalnızca "Avrupa Kültürü" temasının seçilmesi durumunda hayata geçebilir. Nihai tema kararı, halk oylaması ve uzman panelinin değerlendirmesiyle verilecek.
ECB Yönetim Konseyi, tema ne olursa olsun nihai tasarımları 2026 yılında onaylayacak. Yeni banknotların dolaşıma girmesinin ise bu tarihten birkaç yıl sonra olması bekleniyor. Mevcut banknotlar, yeni seri çıktıktan sonra da bir süre daha geçerli olmaya devam edecek.
