Sosyal güvenlik sistemine yönelik yeni bir düzenleme yakında hayata geçirilecek. Hükûmet, gelir düzeyi düşük olan kesimlerin sosyal sigorta kapsamına alınmasını sağlamak amacıyla "mikro sigorta" modelini uygulamaya koyacak. Bu durum, 2026 yılına ilişkin Cumhurbaşkanlığı programında yer alan planlar çerçevesinde gerçekleşecektir. Esnaf, sanatkâr, çiftçi ve mevsimlik çalışanlar bu yeni sistemden faydalanabilecekler. Sosyal sigorta sisteminin sürdürülebilirliği açısından önemli bir gösterge olan aktif/pasif oranı ise son üç yılda 2'den 1,61'e düşmüş durumda. Bu süreçte, çırak, stajyer ve kursiyerler hariç tutulduğunda, oran 1,49 seviyesine gerileyerek Türkiye'de her 1,49 çalışanın bir emekliyi finanse etmesi gerektiğini ortaya koyuyor.
Sosyal Güvenlik Sisteminde Aktif/Pasif Oranı
Türkiye'de sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliği için aktif/pasif oranının en az 3 olması gerektiği vurgulanıyor. Cumhurbaşkanlığının 2026 programında, bu oran ile ilgili düşüşe dikkat çekerek alınacak önlemler sıralanıyor. Hükûmet, düşük gelirli esnaf, sanatkâr, çiftçiler ve mevsimlik çalışanlar gibi gruplara yönelik mikro sigorta programlarının geliştirilmesi, gelire dayalı prim bildirim kapsamının genişletilmesi gibi tedbirler almaya hazırlanıyor. Böylece vergi yükünü üstlenme yeteneği zayıf olan kesimlerin sosyal güvenlik sistemine dahil edilmesi amaçlanıyor. Bu tedbirler sayesinde, daha geniş bir kesimin sosyal güvenlik hizmetlerinden yararlanması sağlanacak ve kayıt dışı istihdam ile mücadele edilebilecektir.
Kolay İşverenlik Uygulaması
Türkiye Gazetesi'nin haberine göre, yeni reform paketi dahilinde sosyal güvenlikten dışlanmış veya sisteme girişi zor olan gruplar için kolaylaştırıcı mekanizmaların geliştirilmesi yönünde çalışmalar gerçekleştirilecek. Bu bağlamda, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), özellikle ev işlerinde çalışan temizlik, çocuk ve yaşlı bakıcıları gibi meslek gruplarının sigorta prim bildirimlerini e-Devlet üzerinden yapabilmelerine olanak tanıyan uygulamaların genişletilmesini hedefliyor. Kayıt dışılığın azaltılması amacıyla, çeşitli meslek gruplarının da bu sistemin kapsamına dâhil edilmesi bekleniyor. İşverenlerin işini kolaylaştırmak adına e-Devlet üzerinden iş yeri bildirgesi ve sigortalı işe giriş bildirgesi gibi işlemlerin yapılması sağlanacak. Böylelikle, sosyal güvenliğe erişim konusunda daha fazla kolaylık sağlanmış olacak.
Mikro Sigorta Programının Geliştirilmesi
Yeni düzenlemeler çerçevesinde, düşük gelirli esnaf, sanatkâr, çiftçiler ve mevsimlik çalışanlar için mikro sigorta programlarının geliştirilmesi hedefleniyor. Bu program, yüksek primler nedeniyle sosyal güvenlik hizmetlerinden mahrum kalan bu kesime özel sigorta seçenekleri sunarak, onların da sosyal güvenlik sisteminden yararlanmasını sağlamak amacı taşıyor. Farklı meslek gruplarının gelir düzeyine göre değişen prim ödemeleri ile birlikte, toplumsal adaletin sağlanması yönünde önemli bir adım atılmış olacak. Böylece, sosyal sigorta sisteminin kapsamı genişletilerek, daha fazla kişinin bu desteklerden yararlanması sağlanacak.
Yeni Emekli Maaşı Hesaplama Sistemi
Cumhurbaşkanlığının yıllık programında, emekli maaşı bağlama sisteminin yeniden düzenlenmesi plânlanıyor. Bu düzenleme, kişilerin istihdamda daha uzun süre kalmalarını teşvik edecek bir yapıya kavuşturulacak. Emekli maaşlarının, sigortalılık süresi giderek arttıkça artmasını öngören sistem ile, çalışanların erken emekli olmasının önüne geçilmesi amaçlanıyor. Böylece, sosyal güvenlik sistemindeki aktif/pasif dengesinin korunmasına yardımcı olunacaktır. Ayrıca, yıllık programda sosyal güvenlik sistemine ilişkin gelire dayalı prim bildirim kapsamının genişletilmesine yönelik çalışmaların da yapılacağı ifade edilmektedir. Bu sayede daha geniş bir sosyal güvenlik ağı oluşturulması hedefleniyor.
Maluliyet Aylığı Alanlar ve Esnek Çalışma Modelleri
Yeni program çerçevesinde, sürekli iş göremezlik raporu veya maluliyet aylığı alan bireylerin işgücü piyasasına kazandırılması amacıyla mesleki rehabilitasyon uygulaması hayata geçirilecek. Bunun yanı sıra, çalışma hayatında esnek olunması gereken dönemleri dikkate alarak yeni nesil esnek çalışma modellerinin de sosyal güvenlik sistemi ile uyumlu hale getirilmesi sağlanacak. Kısa çalışma, evden çalışma ve hibrit gibi esnek çalışma yöntemlerinin uygulanması, sosyal güvenlik sistemindeki işlem süreçlerini kolaylaştırmak amacıyla güçlendirilecek. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bünyesinde oluşturulan Bilim Kurulu ise bu konuda araştırma yaparak yeni sistemin hukuki altyapısını 2026 yılına kadar tamamlamayı hedefliyor.
