ABD'nin Güney Carolina eyaletinde bulunan Savannah River Site tesisinde şok edici bir keşif gerçekleşti. Rutin denetim yapan ekipler, tesiste yasal sınırın 10 katı seviyesinde radyoaktivite yayan bir yaban arısı yuvasına rastladı. Savannah River Site, Soğuk Savaş döneminde nükleer silah üretiminde kritik rol oynuyordu.
ABD Enerji Bakanlığı'nın 3 Temmuz tarihli resmi raporuna göre, yuva tesisteki düzenli radyasyon taramaları sırasında fark edildi. Yuva, içinde bulunan arılarla birlikte derhal yok edildi ve radyolojik atık olarak poşetlenip imha edildi.
Yetkililer, olay sonrası bölgede başka arıya rastlanmadığını ve çevre ya da insan sağlığı açısından bir tehdit bulunmadığını öne sürdü. Ancak kamuoyunun aklındaki sorular yanıtsız bırakıldı.
Atık sızıntısı olabilir mi?
Radyoaktif yuvanın bulunduğu nokta, milyonlarca galon sıvı nükleer atığın depolandığı tankların hemen yakınında yer alıyor. Bu durum akıllara "acaba bir sızıntı mı var?" sorusunu getirirken, yetkililer radyasyonun herhangi bir yeni sızıntıdan değil, tesisin geçmişten kalan kirli mirasından kaynaklandığını savunuyor.
Bakanlık raporunda, yuvadaki yüksek radyasyonun arıların dışarıdan taşıyabileceği düzeyin çok üzerinde olduğu, bu nedenle kaynağın iç çevreden geldiğinin neredeyse kesin olduğu belirtiliyor. Üstelik yuva, tesisin 800 kilometrekarelik alanının tam ortasında bulunduğu için dışarıya yayılma riski "çok düşük" olarak gösteriliyor.
Çevreciler ayaklandı
Ancak bu açıklamalar, çevre örgütlerini tatmin etmedi. Savannah River Site Watch adlı sivil toplum kuruluşunun sözcüsü Tom Clements, Associated Press’e yaptığı açıklamada durumu sorguladı ve “Bu radyoaktif bulaşmanın kaynağı neden hâlâ açıklanmadı? Halkın bilmesi gereken bir sızıntı mı söz konusu? Şeffaflıktan uzak bir süreç yürütülüyor” dedi.
Clements, hükümetin ve tesis yönetiminin geçmişteki nükleer mirası ciddiye almadığını, bu durumun doğa ve insanlık için uzun vadede büyük tehlikeler barındırdığını söyledi.
Savannah River Site, 1950'li yıllarda ABD’nin nükleer bomba programı için plütonyum üretimi yapmak üzere kuruldu. Bugün tesis daha çok nükleer enerji ve atık yönetimi alanlarında faaliyet gösteriyor.
Savannah River Mission Completion tarafından yayımlanan istatistiklere göre tesis, aktif olduğu dönemde 625 milyon litre sıvı nükleer atık üretti. Bugün hâlâ 43 yer altı tankı aktif şekilde kullanılıyor. Bu tanklardan yalnızca sekizi kapalı.
