Prestijli Cambridge Sözlüğü, 2025 yılı için belirlediği kelimeyi açıkladı: “Parasosyal.”
Parasosyal Nedir?
Cambridge Sözlüğü, 2025 yılının kelimesi olarak "parasocial" terimini seçti. Bu kavram, bireylerin tanımadıkları kişilere veya yapay zeka varlıklarına karşı geliştirdikleri tek taraflı sosyal bağları tanımlamak için kullanılıyor. Özellikle sosyal medya ve dijital platformların yaygınlaşmasıyla birlikte, kullanıcılar ünlüler ya da sosyal medya fenomenleriyle daha önce hiç var olmayan bir bağ oluşturuyorlar. Bu bağlamda, parasosyal ilişkilerin çağımızda önemli bir yer tuttuğu görülüyor. Tek taraflı olarak kurulan bu ilişkiler, bireylerin duygusal hissettikleri bağlar üzerine odaklanırken, bu durum sosyal dinamikleri de etkiliyor.
Tarihçesi ve Gelişimi
Cambridge Sözlüğü, "parasocial" kelimesinin ilk kez 1956 yılında sosyologlar Donald Horton ve Richard Wohl tarafından kullanıldığını belirtti. Horton ve Wohl, televizyon izleyicilerinin ekranlarda gördükleri kişilerle kurduğu tek taraflı sosyal ilişkilerin varlığını tanımlamak amacıyla bu terimi geliştirmişlerdi. Zamanla, özellikle dijitalleşmenin artmasıyla parasosyal ilişkiler yeniden önem kazandı. Sosyal medya ile birlikte, dünya genelindeki kullanıcılar daha fazla kişiyle etkileşim kurma imkanı buldular. Bu durum, parasosyal bağların yeniden şekillenmesine ve toplumsal algılara etki etmesine sebep oldu.
Modern Örnekler ve Etkileri
Cambridge Sözlüğü, günümüzde parasosyal ilişkilerin pek çok somut örneği bulunduğuna dikkat çekti. Örneğin, ünlü şarkıcı Taylor Swift’in NFL oyuncusu Travis Kelce ile nişanlanmasının hayranları üzerindeki etkisi gibi durumlar bu fenomenin belirgin yansımaları arasında. Ayrıca, sanatçı Lily Allen'ın müziğiyle ilgili yeni projeleri sonrası hayranların özel hayatına olan ilgisinin yükselmesi de parasosyal ilişkilere dair ilginç bir örnek teşkil ediyor. Bu tür ilişkilerin yalnızca ünlülerle sınırlı kalmadığını, aynı zamanda yapay zeka destekli sohbet botlarıyla olan ilişkilerin de bu kavrama dahil olduğunu belirtmek mümkün. Amatör ve profesyonel kullanıcılar arasında giderek artan etkileşimler, parasosyal ilişkilerin sürekli olarak tartışma konusu haline gelmesine yol açıyor.
Akademik Görüşler ve İleriye Dönük Beklentiler
Cambridge Sözlüğü’nden Colin McIntosh, parasosyal kelimesinin günümüz ruhunu yansıttığını ifade etti. Bir diğer dikkat çekici görüş ise Cambridge Üniversitesi sosyal psikolojisi profesörü Simone Schnall'dan geldi. Schnall, bu tür ilişkilerin hayranlık kültürünü köklü bir şekilde değiştirdiğini ve çevrimiçi etkileşim dinamiklerini yeniden tanımladığını vurguladı. Bu nedenle, kelimenin 2025 yılı için seçilmesini “ilham verici” olarak değerlendirdi. Parasosyal bağlar üzerindeki tartışmaların, toplumsal algılara ve psikolojik etkilere yönelik farkındalığı artıracağı düşünülüyor.
Diğer Öne Çıkan Kelimeler
2025 yılında Cambridge Sözlüğü'ne eklenen dikkat çekici diğer terimler de bulunuyor. "Slop", özellikle yapay zeka aracılığıyla üretilen düşük kaliteli içerikleri tanımlarken, "Memeify" kelimesi ise belli bir olay ya da kişiyi meme haline getirmeyi ifade ediyor. Bunun yaninda delulu, skibidi ve tradwife gibi popüler yeni terimler de sözlükte yerini aldı. Cambridge Sözlüğü, 2025 yılı boyunca toplamda 6 bin yeni kelime ekleme işlemi gerçekleştirdi.
