Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), “Bölgesel Satınalma Gücü Paritesi (BSGP), 2024” araştırmasının sonuçlarını duyurdu. Bu çalışmada, Türkiye’nin farklı bölgelerinde Türk Lirası’nın satın alma gücündeki farklılıkların belirlenmesi hedefleniyor. Araştırmanın sonuçlarına göre, Türkiye ortalaması 100 kabul edildiğinde, en yüksek fiyat düzeyi endeksi 112,6 ile TR10 (İstanbul) olarak belirlendi. Buna karşın en düşük fiyat düzeyi endeksi ise 91,5 ile TRC3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) bölgesinde ölçüldü. TÜİK’in verdiği bilgilere göre, bu çalışmayla bölgesel fiyat düzeyi endeksleri oluşturulmuş ve İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması (İBBS) 2. Düzey sonuçlarıyla bölgeler arası fiyat karşılaştırmaları yapılabilmiştir.
Türkiye’nin Fiyat Düzeyi Endeksleri
Fiyat düzeyinin 100’ün üzerinde olması, bölgenin Türkiye ortalamasına göre daha pahalı olduğunu; 100’ün altında olması ise daha ucuz bir yapıya sahip olduğunu gösteriyor. Genel tüketim harcamaları kapsamında yapılan değerlendirmelere göre, gıda ve alkolsüz içeceklerde en yüksek fiyat düzeyi endeksi 106,0 ile TR22 (Balıkesir, Çanakkale) bölgesinde tespit edilirken, en düşük endeks değeri 95,1 ile TRC3 bölgesinde kaydedildi. Giyim ve ayakkabı kategorisinde de durum farklı değil; burada en yüksek indeks 108,4 ile yine TR22 bölgesinde, en düşük ise 87,1 ile TRA2 (Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan) bölgesinde belirlendi. Bu durum, gıda ve giyim kategorilerindeki fiyat farklılıklarının bölgeler arasında ne denli belirgin olduğunu gözler önüne seriyor.
Konut ve Ulaşım Harcamaları
Konut gibi ana harcama gruplarında da önemli farklılıklar gözlemleniyor. Konut ana harcama grubunda en yüksek fiyat düzeyi endeksi 147,3 ile TR10 (İstanbul) bölgesinde ölçülürken, bunun tam aksine en düşük endeks 73,8 ile TRA2 bölgesinde gerçekleşti. Ulaşım harcamalarında ise fiyat düzeyinin en yüksek seviyede olduğu bölge yine İstanbul oldu; TR10, 103,8 endeksi ile diğer bölgeleri geride bıraktı. En düşük endeks ise 95,2 ile TRC3'te kaydedildi. Bu veriler, konut ve ulaşım gibi temel ihtiyaçların, coğrafi olarak ne kadar değişkenlik gösterdiğini ortaya koyuyor ve yaşam standartları arasında ciddi uçurumlar bulunduğunu göstermekte.
Diğer Harcama Gruplarındaki Farklılıklar
Lokanta ve oteller ana harcama grubunda da dikkat çeken sonuçlar mevcut. Burada en yüksek fiyat düzeyi endeksi 113,8 ile TR31 (İzmir) bölgesinde belirlenirken, en düşük 88,5 ile TRA2 bölgesinde oluştu. Alkollü içecekler ve tütün kategorisinde ise endeks değerleri 100,1 ile 99,6 arasındaki bir aralıkta seyrediyor. Ev eşyası harcama grubunda en yüksek endeks 105,1 ile TR82 (Kastamonu, Çankırı, Sinop) bölgesinde görülürken, en düşük endeks 94,1 ile TR71 (Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir) oldu. Sağlık alanında ise en yüksek endeks 136,8 ile TR10 (İstanbul) bölgesine aitken, minimum değer 73,6 ile TRC3 bölgesinde kaydedildi. Bu veriler, Türkiye’nin farklı bölgelerinde yaşam maliyetlerinin ne kadar farklılık gösterdiğini açık bir şekilde ortaya koyuyor.
Eğitim ve Eğlence Harcamaları
Eğitim alanında fiyat düzeyi endeksi en yüksek düzeye 138,8 ile TR10 (İstanbul) bölgesinde ulaştı. Ancak, TRA2 (Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan) bölgesinde bu oran 58,6’ya kadar düştü. Bu durum, eğitim hizmetlerinin erişilebilirliğinde, coğrafi olarak büyük farklılıklar olduğunu gösteriyor. Eğlence ve kültür harcamalarında da benzer bir tabloyla karşılaşıyoruz. Burada en yüksek endeks 105,0 ile TR42 (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova) bölgesinde ölçülürken, en düşük endeks 93,4 ile TR63 (Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye) bölgesinde kaydedildi. Bu bulgular, sosyal hizmetlerin ve kültürel aktivitelerin bölgesel farklılıklarının ekonomik yapıları nasıl etkilediğini de gözler önüne seriyor.
