Yüzlerce Hidro Elektrik Santrali (HES) inşa edilen Karadeniz Bölgesi’nde uzun yıllar HES karşıtı mücadele yürütülmesine karşın en önemli başarı Rize’nin Fındıklı ilçesinde elde edildi. Uzun yıllardır şirketlerin Fındıklı Dereleri üzerinde toplam 25’i aşan HES inşa etme girişimleri halkın kararlı tutumu karşısında gerçekleştirilemedi. Geçtiğimiz günlerde Fındıklı ilçesinde, “Dereler özgürdür, özgür akacak” sloganıyla başlatılan dere nöbeti, Arılı Deresi Vadisi’nde devam ediyor. Kadın, çocuk, yaşlı ve gençlerin katılımıyla sürdürülen nöbetlerde şirketlerin ve yetkili kurumların vadiye girişine izin verilmezken, yurttaşlar dere yatağının doğal yapısının korunması ve ekosistemin zarar görmemesi için direniyor.
Kepçeler vadiye sokulmadı
Arılı Deresi Vadisi’ne çalışma yapmak üzere gelen bir ekip, yöre halkının tepkisiyle karşılaştı. Vadide toplanan yurttaşlar, kepçe ve iş makinelerinin ağaçları kesmesine karşı çıkarak çalışmayı durdurdu. O anlara tanıklık eden yurttaşlar, yapılmak istenen çalışmanın kendilerinden ve muhtarlıktan izin alınmadan gerçekleştirilmeye çalışıldığını ifade etti. Yaşam savunucusu Avni Ertaş, plansız çalışmaları ve ağaçların söküldüğünü görünce kepçe operatörüne müdahale ettiğini belirterek, “50–60 santimetre yüksekliğinde, dereyi yoldan geçenlerin görebileceği, ağaçlara zarar vermeden bir çalışma yapılacağı söylenmişti. Ağaçlar kalsın istedik. ‘Sadece bir duvar uzatılacak’ denildi ama öyle olmadı. Bu ağacın sökülmesinden muhtarın da haberi yoktu, herhangi bir izin alınmamıştı” dedi.
Yapılan işten muhtarın haberi yok
Rize’nin Fındıklı ilçesine bağlı Meyvalı Köyü Aşağı Meyvalı Mahallesi Malivat mevkisinde geçen günlerde makine sesini duyarak bölgeye giden Avni Ertaş, bir ağacın yıkıldığını ve diğer ağaçların da kesilmek üzere olduğunu gördü. Durumu haber alan gazeteci Ali Osman Ertaş’ın muhtarla yaptığı görüşmede, muhtarın da çalışmadan haberdar olmadığı ortaya çıktı. Muhtar, kaymakamlığa bu yönde herhangi bir başvuru yapmadığını ve söz konusu çalışmayı talep etmediğini ifade etti. Bu gelişmelerin ardından mahalle sakinleri hızla bölgeye gelerek çalışmaya tepki gösterdi.
Bölgede hiçbir HES yapılamadı!
Yaşanan tartışmaların ardından yurttaşlar, yapılacak herhangi bir çalışmanın ağaçlara zarar verilmeden, ağaçların önünden duvar örülerek gerçekleştirilmesi konusunda ortak mutabakata vardı. Ancak Avni Ertaş, çalışmayı yürüten kişilerden birinin sarf ettiği sözlerin kendilerini endişelendirdiğini belirterek şunları aktardı; “Yıllardır derelerimizi koruyoruz. Bu dereye, hatta Fındıklı’ya bir tane bile HES yaptırmadık. Ama çalışanlardan biri ‘Bir sene sonra görürsün’ diyerek aslında ‘Ne kadar uğraşırsanız uğraşın, HES yapılacak’ demek istedi. Bu sözler bizi daha da dikkatli olmaya itti.” Fındıklı’da dere nöbeti sürerken, bölge halkı doğayı koruma mücadelesini kararlılıkla sürdüreceklerini vurguladı.
Ekosistem darbelendi
Hidro Elektrik Santralleri (HES) temiz enerji olarak sunanlar kapitalizmin yok edici yüzünün maskelenmesine hizmet etmektedirler. Küresel ısınmanın giderek kendisini ağır biçimde hissettirdiği Türkiye’de HES furyası ise halen sürmektedir. Türkiye coğrafyası su fakiri düzeyine gerilediği tespitleri yapılırken, Karadeniz Bölgesi su bakımından halen zengin sayılan bir bölgedir. Karadeniz’de hem büyük barajlar hem de tünel tipi HES’ler yoğun olarak inşa edilmiş ve bu inşa süreci ise devam ettirilmek istenmektedir. Çoruh Nehri üzerine yapılan devasa barajlar sonrası bölge de ılıman bir iklim yaşanmaya başlamış, yağış iklimi de bu değişimden payını alırken, ekosistem büyük darbeler almaktadır. Karadeniz’in geçmişte en önemli metorolojik özelliği stabil ve kesintisiz olarak haftalarca süren yağmurlar olurken, günümüzde ise yağışlar kısa süreli ancak çok yoğun biçimde yaşanmaya başlanmıştır.
