Sakarya, Bilecik ve Eskişehir'de çıkan orman yangınından kaynaklı duman ve partiküller Bursa’ya ulaştı. Kül yağmuru araçların üstü ile evlerin balkonlarını kaplarken, etkili olan duman da görüş mesafesini düşürdü. Zorunlu olmadıkça dışarı çıkılmamasını ve maske takılmasını öneren Bursa Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yücel Taşdemir, “Küçük boyuttaki partiküller, üst solunum yolumuzu geçip, ciğerlerimize gelebilmekte ve insanlarda bazı olumsuz hastalıkların oluşmasına sebep olabilmektedir. Astım, KOAH gibi hastalıkları da tetiklemektedir" dedi.
Sakarya’nın Geyve, Bilecik’in Osmaneli ve Eskişehir’in Seyitgazi ilçelerinde çıkan orman yangınlarının duman ve partikülleri Bursa'ya ulaştı. Kuş uçuşu Bilecik’in Osmaneli ilçesine 84, Sakarya’nın Geyve ilçesine 110 ve Eskişehir’in Seyitgazi ilçesine de 162 kilometre uzaklıkta bulunan Bursa’da, kül yağmuruyla oluşan çevre kirliliği nedeniyle birçok araç ile evlerin balkon ve camları isle kaplanırken, etkili olan duman görüş mesafesini düşürdü.
‘ASTIM, KOAH GİBİ HASTALIKLARI TETİKLEMEKTE’
Bursa Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yücel Taşdemir, atmosfere karışan bütün kirleticilerin belli mesafe taşındıklarını söyleyerek, “İlk olarak yerleşim yerlerine etkileri oluyor. Orada evler, tarımsal alan ve altyapı zarar görebiliyor. Bunun sonucunda maddi kayıplar ve göçler olabilmekte. Ama bu tür orman yangınlarında hava kirliliği olaylarını görmüş oluyoruz. Çünkü burada kontrolsüz bir yanma söz konusu. Bunun sonucunda da genellikle karbondioksit azotoksitler ve özellikle de partiküller açığa çıkmakta. Özellikle küçük ve ince dediğimiz partiküller, insanın üst solunum yolundan geçip, ciğerlere kadar ulaşabilmekte. Orada çeşitli hastalıklara sebep olmakta. Astım, KOAH gibi hastalıkları da tetiklemektedir. Karbondioksit küresel ısınmada çok etkili bir gaz. Bu orman yangınlarında, çok büyük miktarlarda atmosfere maalesef karbondioksit yayılmakta. Ortamdaki konsantrasyonları olumsuz yönde arttırabilmektedir. Üzerinde durmamız gereken başka bir konu da azotoksitlerin oluşması. Bu gazlar da yüksek sıcaklarda azotla oksijen gazının istemsiz bir şekilde bir araya gelip, azotoksiti oluşturması sonucunu karşıya çıkarmaktadır. Azotoksitlerin en büyük özellikleri de insan sağlığının yanı sıra asit yağmurlarının oluşmasına sebep olmasıdır" diye konuştu.
‘BU TÜR ETKİLERİ, YANGININ ÇEVRE İLLERİNDE GÖRMEMİZ NORMAL’
Sakarya, Bilecik ve Eskişehir’deki yangın bölgeleri ile Bursa arasındaki mesafenin kısa olduğuna da dikkat çeken Taşdemir, şunları söyledi:
“Bilimsel olarak çalışmalar var. O da çökelme olayları. Atmosfere karışan bütün kirleticiler belli mesafeler taşınırlar, ondan sonra uygun ortamlarda çökerler. Bu mesafelerden baktığımız zaman bazı taşınımlar görülmüş olmakta. İşte partikül maddeler, is kokusu, duman kokusu görmekteyiz. Dolayısıyla bu tür etkileri yangın çevresinin civarındaki illerde veya yerleşim yerlerinde görmemiz gayet normal ve kaçınılmaz bir şey. Dün yaşanan kül yağmuru ve sabahki sis, yangın bölgelerinden gelmiş olanlardır. Oralardan Bursa’ya ya da başka illere taşınmış olabiliyorlar. Baktığımız zaman, son birkaç günlük rüzgar hareketliliğini incelediğimiz zaman, kuzeyli ve doğulu rüzgarların Bursa’ya doğru geldiğini görüyoruz. Bu da maalesef taşınımın Bursa yönlü olduğunu gösteriyor. Ortamdaki partikül miktarı biraz artmış oldu. Ortamdaki nemle ya da havanın durgun olmasıyla, maalesef bunlar görüş mesafesini etkilemiş oluyorlar.”
‘İNSAN SAĞLIĞI VE ÇEVRESEL KİRLİLİĞE DİKKAT ETMEK GEREKİYOR’
Bu taşınımların olumsuz etkilerinden en önemlisinin, insan sağlığına etkileri olduğunu söyleyen, vatandaşların mümkün olduğunca dışarı çıkmamasını ve maske takmasını öneren Prof. Dr. Yücel Taşdemir, “Bizim için mühim olan insan sağlığı. Maalesef insan sağlığı açısından oluşan zararlı gazlar var burada. Bunlardan en önemlisi karbonmonoksit, azotoksitler. Bunlar açığa çıkmış olabiliyorlar. Aynı zamanda istemediğimiz, çeşitli uçucu organik bileşikleri içeren gazlar da oluşabiliyor. Bunlar insan sağlığını olumsuz yönde etkiliyorlar. Özellikle partikül maddelerin 2,5 mikron veya daha küçük boyuttaki partiküller, üst solunum yolumuzu geçip, ciğerlerimize gelebilmekte ve insanlarda bazı olumsuz hastalıkların oluşmasına sebep olabilmektedir. Çevresel açıdan baktığımız zaman da Bursa, bir tarım kenti. O çöken tozlar, bitkilerin oksijen alıp vermesinde problem oluşturur. Ümit ediyorum çok büyük olmayacak bu ama biraz etkilenme söz konusu olacak” ifadelerini kullandı.
‘ORMANLARIN YANMASI KÜRESEL ISINMAYI ARTIRIR’
Ormanların, oksijen üretim alanları olduğunu da hatırlatan Prof. Dr. Taşdemir, “Ormanlar, yutak alanlarıdır. Yani havadaki karbondioksiti alır, yok ederek, oksijene çevirmiş olur. Onun için yutak alanları denir. Ormanların yok olması da aslında bu yutak alanlarının da yok olmasına sebep olup, küresel ısınmaya olumsuz etki etmiş olur. Ormanlar sayesinde birçok canlı yaşayabilmekte. Bunlar yandıktan sonra mikroorganizmalar, çeşitli böcekler yok olmakta ve toprağın sağlığı, düzeni bozulabilmektedir” dedi.
