Haber: Gençağa Karafazlı
(RİZE) - Rize Belediyesi ile DSİ’nin Çağrankaya Vadisi’nde hayata geçirmek istediği taş ocağı ve su kapanı projesine ilişkin süreçte Rize İdare Mahkemesi “ÇED gerekli değildir” kararını bir kez daha iptal etti.
Rize Belediyesi ile DSİ Trabzon 22. Bölge Müdürlüğü’nün Çağrankaya Vadisi’nde planladığı taş ocağı ve su kapanı projesine ilişkin yargı sürecinde yeni bir gelişme yaşandı. Rize İdare Mahkemesi, Rize Valiliği tarafından verilen “ÇED gerekli değildir” kararını ikinci kez iptal etti.
İlk iptal kararının ardından Rize Belediyesi ve DSİ, projeden vazgeçtiklerini bildirdi ancak aynı vadi içinde 200 metre ötede yeni bir taş ocağı ve kırma–eleme tesisi için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na yeni başvuru yaptı. Küçükçayır Köyü sakinleri ise bunun “geri çekilme değil, yeni bir plan” olduğunu savunarak ikinci projeye de dava açtı. Mahkeme, bu dava kapsamında bölgede yeniden bilirkişi incelemesi yapılmasına karar verdi.
Mahkeme: ÇED muafiyeti teknik ve çevresel açıdan uygun değil
Bilirkişi heyetinin hazırladığı raporu değerlendiren Rize İdare Mahkemesi, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın 23 Mayıs 2024 tarihli “ÇED gerekli değildir” kararının hukuka uygun olmadığı sonucuna vardı. Mahkeme, PTD dosyasının “bilimsel ve teknik açıdan yetersiz” olduğunu belirterek ÇED muafiyetini oybirliğiyle iptal etti.
Bilirkişi raporunda bölgede sondaj veya yarma çalışması yapılmadığı, kaya kütlesinin özelliklerine ilişkin güvenilir veri bulunmadığı kaydedildi. Yoğun yağış alan ve heyelana açık bölgeye ilişkin risk analizlerinin yetersiz olduğu vurgulanan raporda, çıkacak malzemenin taşınmasına yönelik hiçbir teknik bilginin PTD dosyasında yer almadığı ifade edildi.
Sahanın su rejimi, zemin yapısı ve yerel risklere ilişkin incelemelerin yapılmadığı tespit edilen raporda, ekolojik etkilerin değerlendirilmediği, Andon Deresi üzerinde biyolojik bir çalışma yapılmadığı, kesilecek ağaç sayısı ve türlerinin belirtilmediği, flora–fauna etkilerinin incelenmediği aktarıldı. Raporda, tehlikeli atık depolaması, yangın riski, personel eğitimi gibi kritik başlıklarda hiçbir detayın bulunmadığı belirtildi.
Köylüler tepkili: “Bu proje hayvancılığı, çayı, suyu yok eder”
Dava sürecini yürüten köylülerden Nazım Delal, bilirkişi incelemesinin ardından ANKA Haber Ajansı’na şunları söyledi:
“Bu vadi hayvancılığın, çay tarımının, arıcılığın merkezidir. Taş ocağı toprakları, havayı, suyu kirletecek. İçme sularımız tehlikeye girecek. Bölge heyelan bölgesi; sadece bir köy değil, Salarha Vadisi’ndeki 40 köyün yaşamı etkilenir.”
Delal, olası tahribatın geri dönüşü olmadığını belirterek, “Burası köyün merasıdır, geçim kaynağıdır. Bu yapılan işler dereleri, ormanı, canlı yaşamını geri dönüşü olmayan şekilde yok eder. Yetkililer sesimizi duymalı” dedi.
